Het proces van zelfherstel door

Het Endorfinesysteem & Het ECS

Inhoud:

• Hyperglutamaat
• Het Endorfinesysteem
• Het ECS
• BDNF

Alles is met elkaar verbonden, alles heeft een relatie met elkaar. Ieder proces is het gevolg van miljoenen jaren evolutie. Wij als mens proberen ten alle tijden (en dat is ook wat ons lijf doet) en ten koste van alles en nog wat te overleven. Overleving van jezelf is de belangrijkste prioriteit. Dit zie je ook in cellen en cellulaire processen.

De prioriteiten van het lichaam:

1. Overleven
2. Energie maken (om te kunnen overleven)
3. Evenwicht (om energie te kunnen maken zodat je het kunt overleven)

Het lichaam streeft voortdurend naar een toestand van evenwicht (homeostase) en rust zodat het iedere keer voldoende energie kan maken om te kunnen overleven. Iedere verstoring (stress) van het lichaam vraagt om een aanpassing (‘doe iets’). Een chronische verstoring geeft (dus) een chronische aanpassing. Elke ‘klacht’ is het gevolg van een blijvend noodzakelijke aanpassing.

Stress is ruim en rekbaar, voorbeelden zijn:

• Een energietekort
• Pathogenen
• Direct gevaar (leeuw)
• Iets spannends
• On-comfort (honger)

Bij stress zegt het lichaam: ‘er is iets aan de hand’. Het lichaam vraagt om een aanpassing (‘doe iets’), dus het vraagt om ‘actie’.

Hyperglutamaat

Bij alles wat je doet (iedere ‘actie’) komt er glutamaat vrij. Glutamaat is een neurotransmitter die fungeert als onze ‘aan’ schakelaar. Dit gebeurt allemaal in onze zenuwcellen (neuronen). Door middel van neuronen en neurotransmitters kunnen we in ons lichaam boodschappen sturen en/of ontvangen.

Afbeelding 1: Neuronen waarvan een presynaptisch neuron (bovenste) met neurotransmitters en een postsynaptisch neuron (onderste).

Afbeelding 2: Je krijgt een 'aan' signaal doordat glutamaat de neurotransmitters vrijzet vanuit de presynaptische neuron (bovenste). Neurotransmitters docken aan op de receptoren van het postsynaptische neuron (onderste). We hebben een 'aan'.

Voorbeelden:

• Wanneer de wekker ‘s ochtends afgaat, maakt het lichaam glutamaat aan om je te wekken en aan te zetten tot actie.
• Ook zorgt glutamaat voor alertheid, zoals wanneer je op je fiets zit en het verkeerslicht plotseling op rood springt; het stimuleert je om te reageren en te remmen.

Glutamaat is ook een bloedsuikerregulator, bij een te hoge bloedsuikerspiegel stimuleert glutamaat de productie en afgifte van insuline en bij een te lage bloedsuikerspiegel stimuleert het de productie en afgifte van glucagon. Glutamaat is dus essentieel om ‘alert’ te worden of om tot ‘actie’ over te gaan. Het is belangrijk dat glutamaat, wordt afgebroken na zijn werk gedaan te hebben. Zonder deze afbraak zouden we constant een gevoel van ‘aan’ staan ervaren en het gevoel van ‘doe iets’. Hyperglutamaat heeft ook een negatief effect op de homeostase (evenwicht), het kunnen maken van energie en de overleving.

Het gevolg van te lang te hoge glutamaat spiegels:

• Gevoel van stress
• Slecht humeur
• Negatieve gedachten
• Spanning in het lichaam
• Slechter slapen
• Angsten
• Overbelasting immuunsysteem
• Bevordert gevoeligheid voor allergieën

Om dit te voorkomen heeft het lichaam diverse systemen en stoffen die de activiteit van glutamaat temperen, met name het Endocannabinoïdesysteem (ECS) en de neurotransmitter GABA. De aansturing van GABA gaat via het Endorfinesysteem. GABA maakt ons niet alleen rustig, maar is net als endorfine noodzakelijk voor de optimale werking van het immuunsysteem. Hiervoor is een goedwerkend Endorfinesysteem en ECS belangrijk.

Het Endorfinesysteem

Het endorfinesysteem is ons lichaamseigen stress- en beloningssysteem. Dit systeem werkt met meerdere ‘gelukshormonen’ die neurotransmitters worden genoemd. Er zijn meer dan 50 verschillende neurotransmitters waarvan endorfine, dopamine, serotonine en GABA de meest bekende zijn. Ons lichaam zet deze gelukshormonen vrij en het endorfinesysteem zorgt ervoor dat ze worden opgevangen en we ook daadwerkelijk de ‘boodschap’ ontvangen waardoor je rust, geluk, motivatie of ontspanning ook echt voelt.

Endorfine

Van alle ‘gelukshormonen’ is endorfine degene met de meeste functies in het lichaam. Dit komt doordat endorfine de aanmaak van andere neurotransmitters zoals dopamine (beloning / motivatie) en melatonine (waak-slaapritme) kan sturen. Endorfine is een belangrijke stressremmer doordat het samenwerkt met andere neurotransmitters zoals GABA (rust) en oxytocine (knuffelhormoon).

Bij iedere ‘actie’ en dus iedere keer wanneer het endorfinesysteem word geactiveerd komt er dopamine en GABA vrij. Dopamine zorgt voor het beloningsgevoel en GABA zorgt voor de rust en ontspanning, dit geeft je de motivatie om de actie de volgende keer weer te doen.

Endorfine behoort tot de top 3 van belangrijkste stoffen in het proces van zelfherstel, samen met endocannabinoïden en BDNF.

Functies endorfine:

• Creëert veiligheid en veilige hechting
• Vermindert pijn
• Remt allergische aandoeningen zoals astma, hooikoorts en voedselallergieën
• Reguleert de insulinegevoeligheid
• Activeert anti-kankergenen
• Vermindert de effecten van lactaat (spanning en pijn) in de spieren na inspanning, waardoor de spieren kunnen ontspannen
• Herstelt en stimuleert de aanmaak van hersencellen
  
• Verhoogt de vruchtbaarheid
• Remt maagzuur
  
• Heeft een anti-aging functie
  
• Enz.

Endorfineresistentie

Het endorfinesysteem werkt met endorfinereceptoren, deze receptoren zorgen ervoor dat er bepaalde berichten kunnen worden doorgegeven. Endorfineresistentie betekent dat het lichaam voor een lange periode te veel endorfine heeft vrijgezet, zonder dat de receptoren rust hebben gekregen om zich te herstellen. Wanneer de receptoren geen tijd hebben om te herstellen door overstimulatie krijgt de neurotransmitter glutamaat de overhand. Hierdoor ontstaat er een hyperglutamaat.

Endorfineresistentie word veroorzaakt door onze levenswijze. Het zorgt ervoor dat we minder stress aankunnen en meer beloning nodig hebben. Het is mede verantwoordelijk voor de enorme toename van het aantal mensen met allergische aandoeningen zoals astma en hooikoorts, ADHD, kanker, onvruchtbaarheid, onthechting, angststoornissen, diabetes en chronische pijn. Endorfineresistentie zorgt er ook voor dat we een gevoel van onveiligheid ervaren.

Oorzaak endorfineresistentie: alle stoffen, gedrag en situaties die endorfine langdurig overstimuleren. Ons lichaam heeft een natuurlijke productie van endorfines bij bijvoorbeeld sporten, lachen, seks, dansen en pijn. Tegenwoordig zijn er veel externe invloeden die ook endorfine stimuleren.

De meest voorkomende endorfine aanjagers:

• Troostvoeding: exorfinen (gluten, zuivel, soja), suiker, E261, transvetten, snelle koolhydraten
• Alcohol
  
• Recreatieve drugs zoals cannabis, cocaïne, amfetamines en XTC
• Alle verslavingen, zowel aan middelen als gedrag: bijv. werkverslaving, eetstoornissen, pornoverslaving
• De meeste psychofarmaca zoals psychostimulantia: bijv. methylfenidaat en dextro-amfetamine, slaap- en kalmeermiddelen (benzodiazepines en barbituraten), antidepressiva, antipsychotica
• Bacteriële en virale infecties, schimmels
  
• Paracetamol, opiaatpijnmedicatie
  
• Te hoge oestrogeenwaarden: bijv. door anticonceptiepil
• Te intensieve en uitputtende lichaamsbeweging zoals bij duursporten (te hoge lactaatwaarden)
  
• Uitdroging

Zowat alle stoffen die endorfineresistentie veroorzaken, zorgen voor een forse daling of resistentie van BDNF en ontregeling van het ECS.

Voorbeelden van endorfineresistentie:

• Na het sporten ontbreekt het gevoel van voldoening. Thuis aangekomen denk je een beloning verdiend te hebben, en kies je voor chocolade of bier.
• Het gevoel van altijd ‘aan’ staan en niet meer ‘uit’ kunnen. De dingen die normaal ontspanning geven doen dat niet meer en zijn soms juist prikkelend. Denk aan bijvoorbeeld sociale interactie.
• Er is een verhoogde behoefte aan zoetigheid, terwijl gezonde opties zoals groente en fruit niet meer aantrekkelijk lijken.
• Deadlines op het werk geven een beloning als ze gehaald worden. Bij endorfine-resistentie stel je het werk steeds langer uit, zodat de beloning groter wordt als de deadline wel wordt gehaald.

Het ECS

Het ECS is, net als het endorfinesysteem, een master regulator. Het ECS zorgt ervoor dat je niet kapot gaat aan activiteit, het is een grote beschermer. Bij alles wat je doet (iedere ‘actie’) komt er glutamaat vrij. Glutamaat is een neurotransmitter die fungeert als onze ‘aan’ schakelaar. Glutamaat is neurotoxisch en als het te lang blijft hangen dan kan het schade aanrichten. Glutamaat zet je aan tot actie, maar je wil het zo snel mogelijk weg hebben. Het ECS kan ‘aan’ signalen blokkeren. Hierdoor krijg je de tijd om glutamaat weg te vangen en de zaak te herstellen. Het ECS zorgt er dus voor dat je op rust komt, dat je ophoudt met ‘aan’.

Voorbeelden:

• Je word door een leeuw achterna gezeten (‘er is iets aan de hand’, je hebt stress), glutamaat zorgt ervoor dat je in beweging komt en je rent weg (‘je doet iets’, je bent ‘aan’), er volgt een endocannabinoïde respons om het ‘aan’ signaal te blokkeren (want je bent al ‘aan’, je hoeft niet nog meer ‘aan’), stress-assen en glutamaat wordt geremd waardoor je uit gaat en op rust komt.
• Je hebt honger (‘er is iets aan de hand’, je hebt stress), glutamaat zorgt ervoor dat je in beweging komt en je gaat wat te eten pakken (‘je doet iets, je bent ‘aan’), er volgt een endocannabinoïde respons om het ‘aan’ signaal te blokkeren (want je bent al ‘aan’, je hoeft niet nog meer ‘aan’), stress-assen en glutamaat wordt geremd waardoor je uit gaat en op rust komt.

Functies ECS:

• Vermindert stress (cellulaire, oxidatieve, nitrosatieve, mitochondirale, chemische, mechanische, immunologische, fysiologische, psychische, etc.)
• Vermindert acute en chronische pijn
• Remt ontstekingen
• Bevordert normale wondheling en voorkomt littekenvorming
• Remt stresshormonen
• Reguleert het loslaten en verwerken van traumatische ervaringen
• Reguleert het immunologische evenwicht
• Remt allergieën
• Voorkomt en bestrijdt kanker
• Voorkomt neurodegeneratieve aandoeningen

Endocannabinoïden

Het ECS werkt door middel van endocannabinoïden. Endocannabinoïden zijn lichaamseigen stoffen die in het lichaam worden geproduceerd. De belangrijkste endocannabinoïden zijn Anandamide en 2-AG. BDNF reguleert de vrijgave van deze endocannabinoïden in het deel van de hersenen dat de stressrespons reguleert, waardoor men stressbestendiger wordt.

CB1- en CB2 receptoren

Deze endocannabinoïden binden zich aan specifieke endocannabinoïde receptoren, de CB1-receptoren en CB2-receptoren. Deze receptoren bevinden zich in verschillende delen van het lichaam, zoals het zenuwstelsel, het immuunsysteem en het spijsverteringsstelsel. Door deze receptoren te activeren, kan het ECS op een breed vlak reguleren en herstellen.

Afbeelding 1: Neuronen waarvan een presynaptisch neuron (bovenste) met neurotransmitters en een postsynaptisch neuron (onderste).

Afbeelding 2: Je krijgt een 'aan' signaal doordat glutamaat de neurotransmitters vrijzet vanuit de presynaptische neuron (bovenste). Neurotransmitters docken aan op de receptoren van het postsynaptische neuron (onderste). We hebben een 'aan'.

Afbeelding 3: Nadat de neurotransmitters zijn aangedockt aan het postsynaptische neuron (onderste) komen er endocannabinoïden vrij en docken aan op receptoren van het presynaptische neuron (bovenste). Het 'aan" signaal stopt.

De CB1- en CB2-receptoren houden elkaar in evenwicht. Als 1 van de 2 receptoren overmatig wordt geactiveerd, neemt de werking van de andere af. De CB1 receptor, ook wel de ‘Obesitas-receptor of ‘Verslavingsreceptor genoemd, heeft een regulerende werking. De CB2 receptor, ook wel de ‘Anti-obesitas-receptor’ of ‘Antiverslavingsreceptor’ genoemd, heeft een herstellende werking.

Bij alle vormen van stress word de CB1-receptor geactiveerd. Als de CB1 receptor overactief is dan kan het systeem niet op rust, de rem is kapot, je kunt niet ‘uit’. Wanneer het systeem niet op rust kan, dan kan het niet herstellen.

Duale werking van de CB1- en CB2-receptoren van het ECS.

Een verstoring in het evenwicht van het ECS wordt meestal veroorzaakt door overactieve CB1-receptoren en luie CB2-receptoren.

Aandoeningen gerelateerd aan het Endorfinesysteem en het ECS:

• Vermoeidheid (fysiek en mentaal)
• AD(H)D
• Motivatieproblemen
• Depressie
• Verslavingen, zowel aan middelen als gedrag (suikerverslaving, alcoholverslaving, pornoverslaving, gameverslaving, gokverslaving, alcoholverslaving, drugsverslaving, werkverslaving, sportverslaving, etc.)
• Eetstoornissen
• Allergische aandoeningen (bijv. astma, hooikoorts)
• Verminderde weerstand
• Dysbiose
• Lekkende darm
• Tekorten aan vitaminen, antioxidanten en BDNF (lichaamseigen antidepressiva)
• Toename van angsten
• Autisme
• Chronische pijn
• Angststoornissen
• Aanhoudende slaapproblemen
• Overgewicht
• Constant hongergevoel
• Insulineresistentie
• Leptineresistentie
• Diabetes
• Hoge bloeddruk
• CVS (chronische vermoeidheid)
• MCS (meervoudige chemische sensitiviteit)
• Fibromyalgie
• Ernstige depressie
• PTSS (posttraumatische stressstoornis)
• (Neuro)degeneratieve aandoeningen: o.a. Alzheimer, Parkinson
• Geheugenstoornissen
• Burn-out
• Tinnitus
• Hooggevoeligheid
• Borderline
• OCS
• Hoofdpijn en migraine
  
• Epilepsie
• Ontstekingen
• Hormoonklachten
• Verminderde stressweerstand
• Psychische aandoeningen
• Negatieve gedachten en emoties
• Gemoedswisselingen
• Psychose
• MS
• Restless legs
• Zichtproblemen
• Serotonine tekort
• Osteoporose
• Verhoogde cholesterol
• Atheriosclerose
• Trombose
• CVA
• Hart- en vaatziekten
• Hechtingsstoornis
• Galstenen
• COPD
• Osteoporose
• Artrose

Er is geen ‘quick fix’ voor het oplossen van een endorfineresistentie of een disbalans in het ECS. Ook is de oorzaak per persoon en situatie verschillend. De focus ligt op het verminderen van endorfine, zodat de receptoren kunnen herstellen. Het beperken van exorfinen (gluten, zuivel, soja en spinazie), suikers en plantaardige vetten is essentieel. Daarnaast zijn er een aantal natuurlijke supplementen die bijvoorbeeld glutamaat remmen, de receptorgevoeligheid verhogen en het ECS systeem activeren.

BDNF

BDNF (Brain-derived neurotrophic factor) is een stof die de hersencellen herstelt en de groei van nieuwe hersencellen bevordert. Als BDNF niet meer goed werkt, neemt de kans op degeneratie en degeneratieve ziekten (zoals Parkinson, dementie en hersendiabetes) toe. BDNF is belangrijk voor het korte- en langetermijngeheugen, omdat het de synaptische verbinding en de aanmaak van synapsen reguleert.

BDNF reguleert de vrijgave van de endocannabinoïden (anandamide en 2-AG) in de hippocampus, het deel van de hersenen dat de stressrespons reguleert, waardoor men stressbestendiger wordt. Het down-gevoel dat men ervaart nadat de belonende effecten van dopaminerge voeding (zoals troostvoeding, vetrijke voeding en suiker) zijn uitgewerkt, wordt deels veroorzaakt door een tijdelijke maar forse daling van BDNF.

BDNF herstelt de gevoeligheid van:

• Dopamine
• Anandamide
• 2-AG
• Insuline
• GABA

BDNF en anandamide zijn lichaamseigen stoffen met een efficiëntere antidepressieve werking dan reguliere antidepressiva zonder vervelende bijwerkingen, gevaar voor overdosering, afwijkingen van foetus, epigenetische dysfuncties en lange termijn complicaties. Hoe meer BDNF we beschikbaar hebben, des te beter we met stress kunnen omgaan. 

Een epigenetische behandeling die zelfherstel promoot is bij voorkeur gericht op het optimaliseren van BDNF, endorfine en het ECS.

Wil je weten wat ik voor jou kan betekenen in het proces naar zelfherstel?

Maak dan een afspraak of neem contact op.